Der Kranich als Friedenssymbol

Internationale Friedensschule Bremen
– ein Projekt im Gustav-Heinemann-Bürgerhaus –

Naar homepage             Kontakt             Impressum             Bürgerhaus


   Start / Aktuelles
   Über uns
   Mitmachen

   Praxis

   Orte

   Freitagskundgebung
   der Initiative
   "Nordbremer Bürger
    gegen den Krieg"

   Netzwerk

   Personen

   Archiv

Kristof Van Mierop bij de inwijding van een stèle
bij de Bahrsplate (aan de Weserstrandstraße)





Speech Blumenthal: 13 april 2024

"Begin april moesten we terug naar Neuengamme. Een kapo, een wit rus, een Nicolaï hebben we kapotgemaakt voor we geëvacueerd werden naar Farge.

De interviewer vraagt: dat hebben de gevangenen zelf gedaan? Ja, zegt Roger, de gevangenen zelf hebben hem kapot gemaakt. Hij was de kapo die het touw wegtrok als iemand opgehangen werd. Hij sloeg ook iedereen, vaak zonder reden.
Die kapo was toch ook een politiek gevangene? Ja ik denk het toch zegt Roger, hij droeg ook een rode driehoek.

We moesten allemaal op rijen van vijf, met honderd man met een keer marcheren. We zijn eerst naar Farge gegaan, een ander kamp voor 1 dag en dan hebben we nog een dag of 3-4 die dodenmars gedaan. En als er iemand langs de straat doodviel, ja, dan bleven ze liggen. Kon je niet mee, dan werd je afgemaakt door een bewaker. Er zijn er veel gestorven onderweg.
Eén avond moesten we in een wei slapen, met landmarinen errond. En een andere nacht sliepen we in een steenfabriek, op de grond. Ook in een boerderij hebben we geslapen.

Eerst paar dagen te voet en dan op een trein, met zeker 70 in een beestenwagen, maar ik kan niet juist zeggen hoeveel dagen. Ik weet wel … elke keer dat de trein stopte, werden er enkele doden uit de wagons gehaald. De sterkeren klommen naar boven, de zwakkeren geraakten onderin … en stierven."



U hoorde zonet een paar stukjes uit een interview waar mijn grootvader vertelde over de dodenmars die hij meemaakte in april 1945. De dodenmars waarvan de route vandaag ingehuldigd wordt als blijvende herinnering.

Ik moet het u niet vertellen, u weet het allemaal. Dit aangename park was een verschrikkelijke plek tijdens WOII. Maar ik kom hier minstens 1 keer per jaar naar toe gereisd uit België en ondanks dat dit een verschrikkelijke plek is, voelt dit voor mij een stuk aan als thuiskomen. Deze plek maakt namelijk, jammer genoeg, deel uit van mijn familiegeschiedenis. Het maakte vooral een traumatisch deel uit van het leven van mijn grootvader, Roger Vyvey.

Roger was een Belgische verzetsstrijder en dit al vanaf juni 1942. Hij kon het niet aanvaarden, dat de Duitse bezetter zomaar zijn land kwam innemen. Hij leefde in Nieuwpoort aan de Belgische kust. Roger verzamelde inlichten voor het verzet.

In april 1944 werd hij opgepakt na verklikking binnen de verzetsgroep. Na enkele maanden in twee verschillende Belgische gevangenissen werd hij op 31 augustus 1944 in beestenwagens naar Neuengamme gedeporteerd. Hij kwam aan in het hoofdkamp Neuengamme nabij Hamburg op 2 september 1944. Op 3 september werd de hoofdstad Brussel bevrijd, op 9 september de stad Nieuwpoort waar hij vandaan kwam. Op de valreep werden ze dus weggevoerd. 1359 Belgen kwamen die dag aan in Neuengamme. Slechts een kleine 200 zouden levend terugkeren. Mijn opa zou één van die 200 worden. Zijn persoonlijke kleren moest hij ruilen voor een zebrapak, al zijn haren werden afgeschoren, hij was niet langer Roger Vyvey, hij werd nummer 44444. Daar werden zijn identiteit en persoonlijkheid afgenomen.

Na ongeveer een week in het hoofdkamp Neuengamme werd hij naar hier gebracht, het buitenkamp Bremen-Blumenthal. Hier zo’n 100 meter verder op het grasplein liep mijn opa 79 jaar geleden rond, niet wetende wat hem te wachten stond.

Hier moest hij zoals alle concentratiekampgevangenen zware arbeid verrichten in de fabriek, de Hochbau, een gebouw dat er vandaag nog staat hier een eindje verderop op de site van de Bremer Wollkamerei. Hier raakte hij ondervoed, Hier werd op hem geroepen hier werd hij fysiek en mentaal mishandeld, geschopt en geslagen, hier werd hij 6 dagen lang zwaar gefolterd na een beschuldiging van sabotage.

Begin april 1945 naderden de geallieerde legers en werd hij 4 dagen te voet op dodenmars gestuurd. In Bremervörde volgde een selectie. De zwakkeren werden naar Sandbostel gebracht, de nog iets sterkere werden per trein naar het hoofdkamp teruggebracht. Mijn grootvader was bij de laatste groep.

Na een paar dagen in het hoofdkamp werd hij opnieuw op transport gezet. In de haven van Lubeck werden ze aan boord gebracht van “De Athene” een vrachtschip dat hen naar de open zee bracht voor de kust van Neustadt in Holstein. Ze sliepen er op de grond, ze kregen nog 1 of 2 keer soep en er werd voor gevochten. Velen stonden zelfs niet meer op om soep te halen. Een hoek van het ruim deed dienst als toilet, sommigen gingen naar toilet en vielen daar gewoon dood. Volgens mijn opa stierf de één na de ander. Na een paar dagen werd hij van de Athene overgeplaatst op de Cap Arcona, een luxeschip. Maar enkel het decor was luxe, voor de gevangenen zelf was er geen luxe. Het was een drijvend concentratiekamp. Met 10 tot 12 in een tweepersoonskajuit. Het eten en drinken was tot een minimum herleid, zoniet quasi volledig gestopt.

Een paar dagen later waren er teveel gevangenen aan boord van de Cap Arcona, blijkbaar zo’n 6.500 (!!) en werden er ongeveer 2.000 gevangenen opnieuw uitgehaald, waaronder mijn grootvader Roger. Van het luxecruiseschip terug naar de Athene. In die laatste dagen was er geen eten meer, er gebeurde niks,… en gevangenen stierven nog sneller dan de eerste dagen op de schepen.

Op 3 mei 1945 in de namiddag gebeurt dan het onbegrijpelijke en tot op vandaag onverklaarbare. De Britse Royal Air Force bombardeerde de schepen vol gevangenen voor de kust van Neustadt. De Cap Arcona en de Thielbek vatten vuur en zonken binnen de kortste keren met al hun gevangenen aan boord. Het schip waar mijn grootvader op zat lag blijkbaar in de haven en werd niet gebombardeerd. Kort daarna werden ze bevrijd door de Engelsen. Op 3 mei 1945, 5 dagen voor het officiële einde van de tweede wereldoorlog in Europa en bijna 9 maanden na de bevrijding van België was mijn opa eindelijk bevrijd, samen met ongeveer 2000 anderen. Het was een bevrijding met een dubbel gevoel. Op dezelfde dag stierven echter ook nog 7.000 van zijn medegevangenen op de andere schepen. 3 weken later kon mijn grootvader terug naar huis. Voor zijn arrestatie woog hij 68 kg, bij zijn thuiskomst nog slechts 37.

Ik sta hier als kleinzoon, maar ook al secretaris generaal van de AIN, de Amicale Internationale KZ Neuengamme, de internationale vriendenkring van organisaties van voormalige gevangenen en nabestaanden. Alle Bremense buitenkampen zoals Blumenthal en Farge waren buitenkampen van het concentratiekamp Neuengamme. Maar ook Sandbostel op het einde van de oorlog. Als vertegenwoordigers van de vele nabestaanden uit zovele landen zijn we dan ook zeer verheugd dat het initiatief om deze dodenmars tussen Farge en Sandbostel visueel zichtbaar te maken in het landschap werd verwezenlijkt. Alle manieren om dit duistere verleden in de kijker te stellen en voor herinnering en herdenking te zorgen juichen wij toe. In naam van de AIN, maar ook als kleinzoon, wil ik dan ook alle initiatiefnemers van harte feliciteren met dit subtiele maar o zo belangrijke project.


Kristof Van Mierop
Kleinzoon Roger Vyvey (NG 44444)
Secretaris-Generaal Amicale Internationale KZ Neuengamme
Bestuurslid Belgische Vriendenkring Neuengamme

Zurück


   Aus immer noch
   aktuellem Anlass!
   Bitte anklicken!

Projekt "Internationale Friedensschule Bremen"
Gustav-Heinemann-Bürgerhaus
Kirchheide 49, 28757 Bremen

© 2005 Projekt Internationale Friedensschule Bremen   |    Email